تحقیق اکولوژی برنج

1-1- مقدمه

1-1-1- مبداء اولیه برنج:

نام برنج از زبان هندی گرفته شده است كه به آن اریسی (Arisi) می‌گویند. در زبان انگلیسی به برنج Rice‌ گفته می‌شود كه همان نام عمومی برنج است. در زبان فرانسه Riz و در استان گیلان به برنج (بج) (Bej) و به خوشه آن (ورزه) (Vorze) و به شلتوك آن جو می‌گویند.

كشت برنج كه امروزه در تغذیه صدها میلیون انسان در سرتاسر جهان نقش مهمی را عهده‌دار است. در چین و هندوستان سابقه هفت هزار ساله دارد(7)، اما كشت برنج در ایران از 2000 سال پیش متداول بوده است. در زمان هخامنشیان، اشكانیان و ساسانیان نیز در ایران برنج كشت می‌شده است. هم‌اكنون در استان‌های گیلان و مازندران از مناطق تولید برنج در كشور هستند(1).

اعتقاد بر این است كه منشاءoryza sativa  متداولترین گونه برنج، قاره آسیا است. 90درصد كل تولید برنج از آسیاست، از جمله كشورهایی مثل چین، هندوستان، ژاپن، كره، جنوب شرقی آسیا و جزایر مجاور اقیانوس آرام كشت می‌شود. در خارج از آسیا، كشورهایی مثل برزیل و ایالات متحده با تولید 5/0درصد از برنج مصرفی جهان، بیشترین مقدار تولید را دارند.

بیش از 70% برنج دنیا در مناطق گرمسیری مرطوب آسیا كشت می‌شود و تنها نقاط نسبتاً كوچكی از مناطق خشك به كشت آن اختصاص دارد. با این حال تولید برنج در بعضی نقاط نیمه‌خشك، به ویژه در كشورهایی كه آب و هوای مدیترانه‌ای دارند، مانند ایالات متحده آمریكا (كالیفرنیا)، مصر، اسپانیا و ایتالیا بالنسبه حائز اهمیت می‌باشد، زیرا در این مناطق برنج گذشته از اهمیت اقتصادی كه دارا می‌باشد، به لحاظ آنكه می‌توان در خاك‌های شور و نمكزده كشت شود، در روند اصلاحی این خاك نقش مهمی را ایفا می‌كند(7).

در مورد قدمت اهلی كردن برنج در مقایسه با گندم، نمی‌توان قاطعانه اظهارنظر كرد، لیكن شواهدی در دست است كه برنج در 5000 سال پیش در چین به صورت دیم كاشته می‌شد و آنگاه بعد از گسترش و توسعه زراعت در دره‌ها و دلتاها، گونه‌هایی بوجود آمده كه قادر به روئیدن در آبهای راكد شده‌اند(7).

گسترش و انتشار برنج به مناطق خشك و نیمه‌خشك، یعنی آسیای غربی و منطقه مدیترانه‌ در تاریخ‌های بعدی صورت گرفته و احتمالاً در زمان امپراتوری ایران بوده است كه گیاه مزبور در بین‌النهرین كشت می‌شده و از آن پس وارد سوریه و تركستان (تركیه) شده است. بعد از حمله اسكندر به هندوستان، برنج وارد یونان شد و از آنجا توسط اعراب به كشورهای مصر، مراكش، اسپانیا و غرب آفریقا منتقل گردید(7).

جدول 1-1، سطح زیر كشت، عملكرد و تولید كشورهایی كه بیش از 5 میلیون تن برنج در سال تولید می‌كنند را نشان می‌دهد. كلیه كشورها بجز چهار كشور چین، ژاپن، كره و ایالات متحده، بطور كامل و یا عمدتاً كشورهای گرمسیری هستند. چین و هند، هر دو برنج را در مناطق گرمسیری تولید می‌كنند. اگرچه بیشترین سطح زیر كشت برنج در هر دو كشور در رابطه با سیستم‌های رودخانه‌ای آنها در مناطق گرمسیری می‌باشد، متوسط عملكرد كشورهای گرمسیری اساساً كمتر از كشورهای معتدله است: بین 3/4-2 تن در هكتار است، اما قابلیت تولید برنج در در جنوب چین به طور متوسط 7/5 تن در هكتار در مقایسه با 6/5 تا 7/6 تن در هكتار در كشورهای معتدله است. متوسط قابلیت تولید برنج در كشورهای گرمسیری تولید كننده بالا در حال حاضر، 8/2 تن در هكتار است و در طی دهه گذشته، 36/0 درصد افزایش یافته است.

جدول 1-1: كشورهای عمده تولیدكننده برنج، سطح زیر كشت، عملكرد و تولید در سال 1991 در كشورهایی كه بیش از 5 میلیون تن در سال تولید دارند.

2-1-1- اهمیت برنج:

اصطلاح «برنج خوردن» در بسیاری از زبان‌ها به منظور القاء فكر «غذا خوردن» یا بطوركلی «خوردن» بكار می‌رود. برنج محصول عمده گیاهان زراعی مهم كشورهای در حال پیشرفت است و قوت غالب بیش از یك سوم جمعیت دنیا را تشكیل می‌دهد. این ماده غذایی به منزله نیمی از خوراك یك میلیارد و هشتصد میلیون نفر و نیز از ربع تا نیمی از چهارصد میلیون نفر دیگر است (7).

برنج از آن جهت در تغذیه انسان قرار می‌گیرد كه دارای حدود 7/7% پروتئین، 2/75% مواد غیرازته، 4/0% چربی، 2/2% سلولز و 5/0% خاكستر می‌باشد. همچنین قابلیت هضم برنج به مراتب بیش از سیب‌زمینی، نان چاودار و گندم، شیر و سایر محصولات غذایی است. از نظر ارزش غذایی و میزان كالری تولیدی، برنج بر اكثر مواد غذایی مورد مصرف انسان، برتری دارد (7).

تغذیه مدام با دانه‌های برنج كه دارای مقدار كمی ویتامین B₁ است، در انسان ایجاد مرض بری‌بری می‌نماید. ضریب هضم مواد آلی بدون پوسته در حدود 92% و ضریب هضم پروتیئن آن در حدود 86% می‌باشد.

فهرست مطالب

فصل اول. 1

1-1- مقدمه. 2

1-1-1- مبداء اولیه برنج:. 2

2-1-1- اهمیت برنج:. 4

فصل دوم. 6

طبقه‌بندی و گیاه‌شناسی برنج. 7

1-2- طبقه‌بندی برنج. 7

2-2- گیاه‌شناسی برنج. 10

1-2-2- ریشه:. 10

2-2-2- ساقه:. 10

3-2-2- برگ:. 11

4-2-2- پنجه‌زنی:. 12

5-2-2- ساختمان گل‌آذین:. 12

6-2-2- گرده‌افشانی و لقاح:. 13

فصل سوم. 14

اكولوژی برنج. 15

1-3- تعریف اكولوژی:. 15

2-3- تعریف اكولوژی گیاهی:. 15

3-3- خصوصیات اكولوژی برنج:. 16

1-3-3- الگوی نمو گیاه برنج. 16

2-3-3- احتیاجات حرارتی:. 18

3-3-3- نیازهای نوری:. 19

4-3-3- نیاز به رطوبت هوا و خاك:. 20

5-3-3- خاك مورد نیاز:. 21

6-3-3- مقاومت به شوری:. 22

منابع:. 25