پایان نامه شبكه قواعد واجی در گویش لری اندیمشك

پایان نامه شبكه قواعد واجی در گویش لری اندیمشك

درآمد

امروزه مطالعات زبان­شناختی در گوشه گوشه جهان جایگاه برجسته‌ای را به خود اختصاص داده است و در این میان بررسی‌های واج­شناختی از دیدگاه مختلف نظری مطرح گردیده است. نظریه‌های واج‌شناسی موجود در حوزه زبان­شناسی نظری به عنوان مدل‌هایی آرمانی زمانی می‌توانند ادعای خود را به اثبات برسانند كه براساس داده‌های برگرفته از زبان‌های طبیعی قابل سنجش باشند. برای نیل به این هدف ناگفته پیداست كه بایستی شواهدی از نظام آوایی زبان‌های طبیعی ارائه كرد و با اتكا به این شواهد صحت و سقم این نظریه‌ها را محك زد. گونه‌ی زبانی كه در این پژوهش به عنوان یك زبان طبیعی و زنده مورد بررسی قرار می‌گیرد گویش لری اندیمشكی است. مطالعه‌ی نظام واجی این گویش براساس نظریه واج­شناسی جزءمستقل صورت می‌گیرد. 

گستره­ی زبانی

اگرچه نگارنده در این مقاله به بررسی آوایی گونه­ی لری شهر اندیمشك می‌پردازد، اما باید توجه داشت كه تحقیق در مورد گویش لری بی آن كه ذكری از لری گونه‌ی لرستان شود، پژوهشی ناتمام است، چرا كه مردم لر زبان اندیمشك در اصل مهاجرانی هستند كه اجداد آنها در سالیان گذشته از لرستان به آن جا مهاجرت نموده‌اند. لری یكی از زبان‌های شاخه­ی هند و اروپایی است كه چهار میلیون گویش‌ور دارد (آنونبی، 2003). گستره­ی نژادی لران در مناطق جنوب غربی ایران و جنوب شرقی عراق می‌باشد. لرها شاخه‌ای از خانواده اقوام ایرانی (هندو اروپایی) هستند كه این شاخه خود متشكل از چند زیرگروه پیوسته از ایلات یا قبایل و طوایف و... است، شناخته شده‌ترین این گروه‌ها عبارتند از: فیلی (feyli)، یا لر كوچك، بختیاری، بویراحمد، كهگیلویه و ممسنی (چهار گروه اخیر لر بزرگ را تشكیل می‌دهند). فیلی خود به دو شاخه­ی پیش كوه و پشت كوه تقسیم می‌شود، 

گویش‌های مختلف زبان لری

گونه‌ی لری یكی از گویش‌های زبان‌های ایرانی جنوب غربی است (ارانسكی، 1378: 163). به طور سنتی گونه‌های لری تحت عنوان یك زبان واحد طبقه بندی شده است، گرچه در این مورد نظرات مختلفی وجود دارد و برخی پژوهش­گران با نگرشی محافظه‌كارانه در قیاس با اكثریت فارس زبان ایران بیان داشته‌اند كه لری فقط یك «لهجه» از فارسی است، از جهتی دیگر نیز شمار فزاینده‌ای از پژوهش­گران می‌كوشند لری را بیش از یك زبان معرفی كنند(آنونبی، 2003). گرچه لرها از نظر زبانی آشكارا با فارسی مرتبط هستند، كارشناسان در این باره اختلاف نظر دارند كه لری از فارسی باستان یا از فارسی میانه منشعب شده است. سر هنری راولینسون نخستین كسی است كه به طور دقیق از رابطه‌ی بین زبان لری با زبان فارسی باستان پرده برداشت و بدین‌سان متوجه‌ی پیوستگی قومی بین پارسیان باستان و لرها شد. او معتقد است كه لری از فارسی قدیم گرفته شده است كه با پهلوی ساسانی تجانس دارد، اما از جهاتی نیز با آن متفاوت است(راولینسون،1362: 155). برخی نیز لری را به جهت شباهت به زبان پارسی میانه كه زبان پارتیان و ساسانیان بوده است، شاخه‌ای از زبان فارسی دانسته‌اند (امان­اللهی بهاروند، 1370: 40). ایزدپناه معتقد است كه زبان لری از زبان فارسی كهن برگرفته است (ایزدپناه،1376، ج 1 :4 ). تكستون بر این باور است كه زبان لری نزدیك به هزار سال پیش یا كمتر از زبان فارسی منشعب شده است (تكستون، نقل از امان­اللهی بهاروند،1370 : 53). امان‌اللهی تقسیم بندی دیگری از زبان لری ارائه می‌دهد. او لری را به دو شاخه «باختری» و «خاوری» تقسیم می‌كند. گویش لری باختری شامل لرنشینان نهاوند، بروجرد، ملایر، تویسركان، لرستان و برخی از نواحی استان‌های ایلام، و خوزستان است و لری خاوری، گویش مردمان ساكن استان‌های چهارمحال و بختیاری، كهگیلویه و بویراحمد، فارس و بوشهر است (امان­اللهی بهاروند،1370 : 55). آنونبی (2003) بر این باور است كه گونه­ی لری یك پیوستار زبانی مابین دو قطب فارسی و كردی هستند. 

روش شناسی انگاره‌ی جزءمستقل

علامت‌های مورد استفاده در مدل واج­شناسی جزءمستقل، به صورت نمایش تصویری، در زیر ذكر شده است.

1-لایه‌ی جزءها:[1] فصل مشترك لایه‌های مختصه‌ای است كه در آن جز‌های بازنمایی زیرین شكل گرفته، در پی یكدیگر، در ساختار رشته‌ی آوایی، مرتب می‌شوند.

2-خط با هم آیی:[2] خطی است برای نمایش صوری پیوند مختصه‌ها با یكدیگر یا با جزئی در روی لایه‌ی جزء‌ها

⁵-segmental tie

⁶ -association line

هندسه‌ی مختصه‌های واجی

واج­شناسی جزءمستقل، به خاطر اهمیتی كه برای استقلال مختصه‌ها در یك ساختار فضایی قائل بود، ناچار بود به نوعی رابطه‌ی سلسله مراتبی بین مختصه‌ها برسد. از زمان شكل گیری نگرش غیر خطی به ساختار نظام مختصه‌ای، نظریه‌های گوناگونی توسط واج شناسان مختلف در این خصوص ارائه شده اند. عنوان فنی «هندسه‌ی مختصه‌های واجی» این نگرش سلسله مراتبی به نظام مختصه‌های واجی را در خود دارد. نظریه‌های ارائه شده می‌بایست علاوه بر اینكه بازتاب دهنده‌ی واقعیت‌های فیزیولوژیایی و آناتومیك دستگاه گفتار باشند، نظامی جهانی و قابل اطلاق به تمامی زبان‌های بشری باشند.

فهرست مطالب

عنوان                                                                                                                                    صفحه

پیشكش ........................................................................................................................................

یادداشت .......................................................................................................................................

فهرست مطالب ..............................................................................................................................

نمادها و نشانه­ها ............................................................................................................................ 

فصل اول: مقدمه

1-1 درآمد...................................................................................................................................................................................

1-2 بیان مسئله.........................................................................................................................................................................

1-3 هدف و اهمیت موضوع....................................................................................................................................................

1-4 پرسش­های پژوهش..........................................................................................................................................................

1-5 فرضیه­های پژوهش..........................................................................................................................................................

1-6 گستره‌ی پژوهش..............................................................................................................................................................

  1-6-1 گستره‌ی جغرافیایی.................................................................................................................................................

  1-6-2 گستره­ی زبانی..........................................................................................................................................................

    1-6-2-1 گویش­های مختلف زبان لری........................................................................................................................

 1-7 تحولات تاریخی لرستان................................................................................................................................................

    1-7-1 سابقه تاریخی شهر اندیمشك............................................................................................................................

1-8 وجه تسمیه­ی واژه­ی "لر" .............................................................................................................................................

1-9 روش گردآوری داده­ها و تدوین پیكره ........................................................................................................................

    1-9-1- جامعه­ی آماری....................................................................................................................................................

 فصل دوم: پیشینه­ی پژوهش ................................................................................................................................................

2-1 پیشینه­ی نظری پژوهش ...............................................................................................................................................

2-1-1 درآمد ............................................................................................................................................................................

2-1-2 واج­شناسی زایشی معیار ...........................................................................................................................................

2-1-3 واج­شناسی جزءمستقل .............................................................................................................................................

2-1-4 تناوب­های مختصه­ای و بازنمایی­های زیرین ........................................................................................................

2-1-4-1 مشاهده­یPR و كشف تناوب­های مختصه­ای ................................................................................................

2-1-4-2 كشف   UR.............................................................................................................................................................

2-1-4-2-1 شواهد درون پیكره­ای ....................................................................................................................................

2-1-4-2-2 معیارهای روش­شناختی پنج گانه­ی كشف بازنمایی زیرین ..................................................................

2-1-4-2-3 شواهد برون پیكره­ای .....................................................................................................................................

2-1-4-3 تبیین رابطه­ی UR و PR  .................................................................................................................................

2-1-4-4 تبیین اشتقاق­های واجی و برهم­كنش­های بالقوه­ی قاعده­های واجی........................................................

2-1-5 روش­شناسی انگاره­ی جزءمستقل............................................................................................................................

2-1-6 هندسه­ی مختصه­های واجی.....................................................................................................................................

2-2 پیشینه­ی توصیفی پژوهش............................................................................................................................................

2-2-1 درآمد..............................................................................................................................................................................

2-2-2 آثار برخی پژوهشگران پیرامون گونه­ی لری.........................................................................................................

2-2-2-1 گرامی (1371)......................................................................................................................................................

2-2-2-2 احمدی نرگسه (1375)......................................................................................................................................

2-2-2-3 بخشیان فر (1375).............................................................................................................................................

2-2-2-4 میرزایی (1379)...................................................................................................................................................

2-2-2-5 مكینون (2002)...................................................................................................................................................

2-2-2-6 آنونبی (2003) ....................................................................................................................................................

2-2-3 برخی مطالعات هم سو پیرامون دیگر گویش­های ایرانی...................................................................................

2-2-3-1 پرمون (1375)......................................................................................................................................................

2-2-3-2 نقش بندی (1375).............................................................................................................................................

2-2-3-3 پرمون (1380)......................................................................................................................................................

2-2-3-4 پرمون (1381)......................................................................................................................................................

2-2-3-5 محمدی (1382)..................................................................................................................................................

2-2-3-6 مهاجرین كرمانی (1382)..................................................................................................................................

2-2-3-7 سوهانی (1383)...................................................................................................................................................

2-2-3-8 رستمی (1383)....................................................................................................................................................

2-2-3-9 ناطوری (1383)...................................................................................................................................................

فصل سوم: آواشناسی لری اندیمشك

  3-1 درآمد................................................................................................................................................................................

  3-2 توصیف آوایی همخوان­های لری اندیمشك.............................................................................................................

    3-2-1 همخوان­های انفجاری...........................................................................................................................................

    3-2-1-1 انفجاری­های دولبی.........................................................................................................................................

    3-2-1-2 انفجاری­های دندانی-لثوی.............................................................................................................................

    3-2-1-3 انفجاری­های نرم­كامی.....................................................................................................................................

    3-2-1-4 انفجاری­های ملازی.........................................................................................................................................

    3-2-1-5 انفجاری­های چاكنایی.....................................................................................................................................

  3-2-2 همخوان­های خیشومی ..........................................................................................................................................

    3-2-2-1 خیشومی­های دولبی.......................................................................................................................................

    3-2-2-2 خیشومی لبی-دندانی.....................................................................................................................................

    3-2-2-3 خیشومی­های لثوی.........................................................................................................................................

    3-2-2-4 خیشومی­های نرم­كامی...................................................................................................................................

    3-2-2-5 خیشومی ملازی...............................................................................................................................................

  3-2-3 همخوان­های لرزان...................................................................................................................................................

    3-2-3-1 لرزان­های لثوی.................................................................................................................................................

  3-2-4 همخوان­های زنشی..................................................................................................................................................

    3-2-4-1 زنشی­های لثوی................................................................................................................................................

  3-2-5 همخوان­های سایشی...............................................................................................................................................

    3-2-5-1 سایشی­های لبی-دندانی.................................................................................................................................

    3-2-5-2 سایشی­های لثوی.............................................................................................................................................

    3-2-5-3 سایشی­های لثوی-كامی.................................................................................................................................

    3-2-5-4 سایشی­های ملازی..........................................................................................................................................

    3-2-5-5 سایشی­های چاكنایی......................................................................................................................................

  3-2-6 ناسوده­ها/ نیم­واكه­ها/ غلت­ها..................................................................................................................................

    3-2-6-1 ناسوده­های كناری لثوی.................................................................................................................................

    3-2-6-2 ناسوده­های سخت­كامی/ غلت­های افراشته­ی پیشین .............................................................................

    3-2-6-3 ناسوده­های نرم­كامی (لبی شده)..................................................................................................................

  3-2-7 همخوان­های انفجاری-سایشی..............................................................................................................................

    3-2-7-1 انفجاری-سایشی­های لثوی-كامی...............................................................................................................

3-3 توصیف آوایی واكه­های لری اندیمشك........................................................................................................................

  3-3-1 واكه­های پیشین.......................................................................................................................................................

    3-3-1-1 واكه­های افراشته­ی پیشین ..........................................................................................................................

    3-3-1-2 واكه­های نیمه افراشته­ی پیشین..................................................................................................................

    3-3-1-3 واكه­های افتاده­ی پیشین...............................................................................................................................

  3-3-2 واكه­های مركزی.......................................................................................................................................................

    3-3-2-1 واكه­های نیمه افراشته­ی مركزی..................................................................................................................

  3-3-3 واكه­های پسین.........................................................................................................................................................

    3-3-3-1 واكه­های افراشته­ی پسین..............................................................................................................................

    3-3-3-2 واكه­های نیمه افراشته­ی پسین....................................................................................................................

    3-3-3-3 واكه­های افتاده­ی پسین.................................................................................................................................

3-4 جدول­های واج­گونه­های همخوانی و واكه­ای...............................................................................................................

3-5 معرفی پیش فرضیه­ای ساختمان هجا در گویش لری اندیمشك..........................................................................

  فصل چهارم: رویكردی غیرخطی به نظام آوایی لری اندیمشك

4-1درآمد.....................................................................................................................................................................................

4-2شیوه‌ی ارائه پیكره‌ها و فرایندهای واجی......................................................................................................................

4-3فرایندهای واجی.................................................................................................................................................................

4-3-1 خیشومی شدگی.........................................................................................................................................................

4-3-1-1تبیین غیرخطی.......................................................................................................................................................

4-3-1-2 اشتقاق‌های غیرخطی............................................................................................................................................

4-3-2 لبی شدگی....................................................................................................................................................................

4-3-2-1تبیین غیرخطی.......................................................................................................................................................

4-3-1-2  اشتقاق‌های غیرخطی..........................................................................................................................................

4-3-2 واك­رفتگی.....................................................................................................................................................................

4-3-3-1تبیین غیرخطی.......................................................................................................................................................

4-3-3-2اشتقاق‌های غیرخطی.............................................................................................................................................

4-3-4 زنشی شدگی...............................................................................................................................................................

4-3-4-1تبیین غیرخطی.......................................................................................................................................................

4-3-4-2 اشتقاق‌ها­ی غیرخطی............................................................................................................................................

4-3-5 پیش نرم‌كامی شدگی.................................................................................................................................................

4-3-5-1تببین غیرخطی.......................................................................................................................................................

4-3-5-2 اشتقاق‌های غیرخطی............................................................................................................................................

4-3-6فراگویی ناقص................................................................................................................................................................

4-3-6-1تبیین غیرخطی.......................................................................................................................................................

4-3-6-2 اشتقاق‌های غیرخطی............................................................................................................................................

4-3-7همگونی در جایگاه خیشومی‌ها.................................................................................................................................

4-3-7-1تبیین غیرخطی.......................................................................................................................................................

4-3-7-2 اشتقاق‌های غیرخطی............................................................................................................................................

4-3-8كشش جبرانی...............................................................................................................................................................

4-3-8-1تبیین غیرخطی.......................................................................................................................................................

4-3-8-2 اشتقاق‌های غیرخطی............................................................................................................................................

4-3-9قلب..................................................................................................................................................................................

4-3-9-1 تبیین غیرخطی......................................................................................................................................................

4-3-9-2 اشتقاق‌های غیرخطی............................................................................................................................................

4-3-10حذف انفجاری دندانی- لثوی بی واك.................................................................................................................

4-3-10-1 تبیین غیرخطی...................................................................................................................................................

4-3-10-2اشتقاق‌های غیرخطی..........................................................................................................................................

4-3-11واكه كاهی...................................................................................................................................................................

4-3-11-1 تبیین غیرخطی...................................................................................................................................................

4-3-11-2 اشتقاق‌های غیرخطی........................................................................................................................................

4-3-12حذف خیشو می لثوی پایانی..................................................................................................................................

4-3-12-1 تببین غیرخطی...................................................................................................................................................

4-3-12-2اشتقاق‌های غیرخطی..........................................................................................................................................

4-3-13حذف انفجاری دندانی- لثوی واك‌دار...................................................................................................................

4-3-13-1 تبیین غیرخطی...................................................................................................................................................

4-3-13-2اشتقاق‌های غیرخطی..........................................................................................................................................

4-3-14تغییر كیفیت واكه تاریخی......................................................................................................................................

4-3-14-1 تبیین غیرخطی...................................................................................................................................................

    فصل پنجم: نتیجه­گیری

  5-1 درآمد................................................................................................................................................................................

  5-2 دست­آوردهای پژوهش.................................................................................................................................................

  5-3 پیشنهادها........................................................................................................................................................................

كتاب­نامه‌ی فارسی.....................................................................................................................................................................

كتاب­نامه‌ی انگلیسی..................................................................................................................................................................

پیوست­ها .....................................................................................................................................................................................

واژه­نامه‌ی فارسی به انگلیسی...................................................................................................................................................

واژه­نامه‌ی انگلیسی به فارسی...................................................................................................................................................

چكیده...........................................................................................................................................................................................